Peyzaj uygulamalarından doğal türlerin seçimi en önemli nokta...

Yeni peyzaj anlayışı “Xeriscape"

Doç. Dr. M.Emin Barış Peyzaj mimarları Odası (PMO) nın internet sitesinde yayınlana makalesinde küresel ısınma ve onun sonucu olarak oluşan kuraklığa karşı klasik peyzaj anlayışının terkedilmesi ve yeni peyzaj anlayışının egemen olması gerektiğinin altını çiziyor. Bu konularda somut önermeleri bulunan Barış; peyzaj tasarımda doğal bitki türleri seçilmesi ve kullanılmasına özellikle dikkat edilmesi gerektini belirtiyor. Doç. Dr. M.Emin Barış önerilerini şöyle sıralıyor. “ Özellikle park ve bahçeler gibi dış mekan kullanımlarında su tüketiminin büyük boyutlara ulaşması peyzaj düzenlemelerinde suyun olabildiğince az kullanıldığı yeni peyzaj düzenleme biçimlerinin geliştirilmesini gerektirmiştir.  Bu doğrultuda "Su-Etkin Peyzaj Düzenlemesi" (Water-Efficient Landscaping) genel başlığı altında "Suyun Akılcı Kullanımı" (Water-Wise, Water-Smart), "Az Su Kullanımı" (Low-Water) ve "Doğal Peyzaj Düzenleme" (Natural Landscaping) gibi klasik peyzaj düzenleme anlayışlarından farklı yeni peyzaj düzenleme kavramları geliştirilmiştir.  Bu kavramların her biri felsefeleri ve konuya yaklaşım biçimleri açısından bazı farklılıklar göstermekle birlikte, hepsi de aynı temel ilkelere dayanmakta ve genellikle aynı anlamı taşıyacak biçimde birbirinin yerine kullanılmaktadır. Bu temel ilkelerin formüle edilmesiyle geliştirilen ilk kavramsal yaklaşımlardan birisi "Kurakçıl Peyzaj Düzenleme" (Xeriscape) dir. "Kurakçıl Peyzaj Düzenleme" ya da tüm Dünyada bilinen ismiyle "Xeriscape" genel olarak suyun en az düzeyde kullanılmasıyla su kaynaklarının ve çevrenin korunmasını ilke edilen özellikli peyzaj düzenleme olarak tanımlanabilir.  Bu kavram il olarak 1981 yılında Denver Su Departmanı tarafından peyzaj düzenlemelerinde su kullanımına yönelik tasarrufun sağlanabilmesi amacıyla "kuru" anlamına Yunanca "xeros" ile "peyzaj" anlamına gelen İngilizce "landscape" sözcüklerinden geliştirilmiştir. Kurakçıl peyzaj düzenlemesi kesinlikle sıfır su kullanımı anlamına gelmemektedir. Kurakçıl Peyzaj Düzenlemesinin dayandığı yedi temel ilke ;Çim alanlara olabildiğince az yer verilen ve sulamayı en az gerektiren uygun planlama ve tasarımın yapılması, Toprak analizi ve toprak koşullarının iyileştirilmesi, Suya en az gereksinim duyan ve kurağa dayanıklı uygun bitki türlerinin seçimi, Çim alanların uygulama ve bakım çalışmalarında kolaylık yaratan pratik ve ekonomik çözümler sunacak biçimde tasarlanması, Etkin sulama sisteminin oluşturulması, Malçlama (bitki kök çevresinde uygun sıcaklık ve nem koşullarını sağlamak ve toprak nemini muhafaza etmek amacıyla toprağın bu koşulları oluşturabilecek niteliklere sahip malzemelerle (kuru yaprak, saman v.b.) kaplanması), Uygun ve düzenli bakım çalışmalarının yapılması”

KURAKÇIL PEYZAJ DÜZENLEME İÇİN UYGUN BİTKİLER

Yaprağını Döken Ağaç ve Ağaçcıklar: Acer campestre, Acer galabrum, Acer tataricum, Aesculus hippocastanum, Betula nigra, Catalpa speciosa, Celtis orientalis, Cercis sp., Cotinus coggygria, Crataegus crus-galli, Elaeagnus angustifolia, Fraxinus americana, Ginkgo biloba, Gleditsia triancanthos, Hippophae rhamnoides, Koelreuteria paniculata, Lriodendron tulipifera, Populus tremula, Pyrus sp., Quercus robur, Quercus rubra, Robinia pseudoacaia , Sambucus (S. nigra; S. racemosa), Sophora japonica, Syringa vulgaris, Ulmus pumila, Ulmus parvifolia

Herdemyeşil Ağaç , Ağaçcık ve Çalılar: Chamaecyparis lawsoniana, Cupressus (C. arizonica; C. sempervirens), Cupressocyparis leylandii, Pinus nigra, Pinus silvestris, Pinus mugo, Pinus strobus, Taxus  baccata, Thuja orientalis, Juniperus chinensis , Juniperus communis depressa , Juniperus horizontalis, Juniperus × media  , Juniperus sabina , Juniperus scopulorum  , Juniperus squamata ‘Blue Star‘ , Juniperus virginiana

Çalılar: Berberis thunbergii , Buddleia davidii , Buxus sempervirens, Campsis radicans, Caragana arborescens , Cotoneaster (C. dammeri; C. horizontalis; C. salicifolius), Colutea arborescens , Euonymus (E. alatus; Euonymus fortunei; E. japonicus), Hedera helix, Jasminum sp.
Ligustrum japonicum , Ligustrum obtusifolium , Ligustrum vulgare , Lonicera tatarica , Lycium barbatum, Mahonia aquifolium , Parthenocissus tricuspidata, Prunus laurocerasus , Pyracantha coccinea, Rhus glabra , Rhus typhina, Rhus trilobata , Rosmarinus officinalis , Spiraea × vanhouttei , Symphoricarpus albus, Symphoricarpus orbiculatus, Tamarix, Viburnum lantana , Viburnum tinus , Vinca major; V. minor  , Yucca flamentosa

Pereniallar: Achillea filipendulina , Achillea millefolium ‘Rosea‘, Alchemilla mollis, Anemone sylvestris, Aquilegia hybrids, Artemisia schmidtiana, Alyssum saxatile, Bergenia cordifolia, Campanula carpatica , Campanula rotundiafolia , Centaurea dealbata, Centranthus rubber, Cerastium tomentosum, Coreopsis grandiflora , Echinacea purpurea, Eschscholzia californica, Euphorbia polychrome, Festuca glauca , Gaillardia aristata, Gazania linearis , Helianthemum nummularium, Hemerocallis hybrids, Iberis sempervirens, Iris germanica var, Kniphofia uvaria, Lamium maculatum , Lavandula angustilfolia , Liatris spicata, Linum perene, Nepeta faassenii, Phlox subulata, Salvia argentea, Salvia nemorosa, Santolina chamaecyphrissus, Saponaria ocymoides, Sedum sp., Sempervivum hybrids, Stachys lanata, Teucrium chamaedrys, Thymus serpyllum , Veronica liwanensis, Veronica spicata

Çimler: Agropyron cristatum , Festuca arundinacea, Poa pratensis