“Pelargonium” genel adı altında, parterlerin, camların ve balkonların dekorasyonunda kullanılan, oldukça tanıdık, çeşitli bitkiler tanımlanır.
· Geranium: Bölgesel Pelargonium’ları (Pelargonium zonale) ve onların çok sayıdaki çeşidini içerir.
· Sarmaşık Geranium ya da pelargonium, Pelargonium peltatum: Bunlar iri çiçekli olarak adlandırılan Pelargonium’lardır (Pelargonium grandiflorum).
Dikim dönemlerinde, bu çiçeklerin çoğunu, genç fideler halinde ticari ortamlardan elde etmek mümkündür.
PELARGONIUM ZONALE
Dik Geranium olarak da adlandırılır. Sarınıcı özellikteki, sarmaşık Geranium’un aksine, Pelargonium zonale serada ya da Akdeniz bölgesinde çok yıllıktır. Normal koşullarda yetiştirildiğinde ise tek yıllıktır. Sapı etlidir ve yeşil yaprakları az ya da çok bölmelere ayrılmıştır. Katmersiz, yarı katmerli ya da katmerli çiçekleri, beyaz, pembe, somon, turuncumsu, açık mor ve kırmızı renklerdedir. Sarı ve mavi tonları ise mevcut değildir.
Dikkat çekici özelliği: Üretimi kolay olan ve çiçeklenmesi çok uzun süren bir bitki olmasıdır.
Toprak ve ışık isteği: Güneşli ortamlardaki, iyi drene olan her çeşit toprakta yetişir.
Üretimi:
1) Çelik yoluyla çoğaltılması (Ekim yoluyla çoğaltılamayan çeşitler için geçerli bir yöntemdir).
Yaz sonunda:
15 Ağustos ve 20 Eylül arasında, iyi odunlaşmış, çürümeye karşı daha dayanıklı çelikler elde edebilmek için, özellikle fakir ve az sulanmış topraklarda dikilmiş anaç bitkilerden çelik alımı yapılır.
8-10 cm’lik çelikler, kulakçıklarından ve dip yapraklarından arındırılarak, üçlü, dörtlü gruplar halinde saksılara daldırılır.
Mart'ta:
Bu dönemde, anaç bitkileri, yaz çeliklerinde olduğu gibi içeri alıp, aynı koşullarda tutarak, bir diğer çelik serisi gerçekleştirmek mümkündür. Sıcak örtü altına yerleştirilen saksılara daldırılan çeliklerin tutma yüzdesi çok yüksek oranlardadır. Ardından dallanmaya yardımcı olmak için budama yapılır ve saksı değiştirilir. Fideler Mayıs sonunda toprağa dikilir.
Olgun bitkilerin saksıda yetiştirilebilmeleri için şu karışım hazırlanmalıdır:
- 2/3 silisli ince taneli toprak.
- 1/3 iyice ayrışmış çürük toprağı.
Çelikler için ise şu toprak karışımı daha uygundur:
- 2/6 silisli ince taneli toprak
- 3/6 humuslu toprak
- 1/6 fundalık toprağı
- Az bir miktar kum
Geranium’lar sıcağa karşı dayanıklı bitkilerdir: Eğer çiçeklenme döneminde, sulamalarına ve sulamayla birlikte özel geranium gübresi verilmesine özen gösterilirse çok gür ve bol çiçekli bitkiler olurlar.
2) Ekim yoluyla çoğaltılmaları
Tohumla üreyebilen çeşit sayısının gittikçe artması ve ekonomik olarak çok sayıda bitki elde edilmesini sağlıyor olması, bu yöntemin gittikçe daha da çok önem kazanmasını sağlamıştır. Ekimin başarısı, ışığa çok ihtiyaç duyan genç fidelerin mümkün olduğunca yoğun bir şekilde seyreltilmesine ve bunların vejetasyonunun düzenliliğine bağlıdır. Anlık bir kuraklık ya da sıcaklık düşmesi çiçeklenmeyi geciktirecektir.
Tohumlar, 10-25 şubat tarihleri arasında, serada ya da ev içinde camın çok yakınına konumlandırılan saksılara ekilir. Sıcaklık 20-22 derece civarında olmalıdır.Tohumlar, özellikle 6 cm’lik turba saksılara, üçte bir oranlarında, bahçe toprağı, çürük toprağı ve turba karışımına ekilir. Ekilen tohumlar
Uygulama alanı:
1) Çelikle üretilen Geranium’lar, topraktaki bitki yastıklarının ve saksıların süslenmesinde kullanılırlar.
2) Tohumla üretilen Geranium’lar öncelikle bitki yastıklarının Geranium’larıdırlar. Bu tohumlarla Mayıs sonunda oluşturulacak bir parter, donlar başlayıncaya dek çiçekli olacaktır.
Çeşitleri:
Çok sayıdaki çeşitler düzgün gelişim gösterirler. Tohumla çoğaltılan F1 melezleri, çok daha erken çiçek açan, daha iyi dallanmış, viral (virüs kökenli) hastalıklara karşı dayanıklı ve çok daha bol çiçekli yeni çeşitlerin elde edilmesini sağlamışlardır. Daha az ya da daha çok bölmeli yapraklanma ve çiçeklerde yeni renkler belirmiştir.
‘Lustre’ ve ‘Eclat’ bu yeni çeşitlerdendir.
PELARGONIUIM PELTATUM
Uzun, esnek ve sarkık sürgünlere sahip bu tür, küçük ve parlak bir yapraklanmaya sahiptir. Saksılarda yetiştirilip, pencerelerin ve parmaklıkların dekorasyonunda da kullanılabilir. Yoğun çiçek açan, kuraklığa ve sıcaklığa karşı son derece dayanıklı bir bitki olmasından dolayı tercih edilir. Çubuklarla tutturulan sürgünlerine çeşitli şekiller verilebilir.
Dikkat çekici özelliği: Üretiminin kolaydır ve çiçeklenmesi yoğun ve uzun sürelidir (mayıstan donlar başlayıncaya dek sürer).
Toprak ve ışık isteği: Güneşli konumlardaki, ince taneli, iyi topraklarda yetişir.
Üretimi: Günümüzde, sadece çelik yoluyla çoğaltılırlar. İşlemler Pelargonium zonale’dekilerle aynıdır.
Şayet ekimle çoğaltılması yaygın hale getirlebilirse, viral hastalıklardan zarar görmeyecek bitkilerin elde edilmesi mümkün olacaktır.
Uygulama alanı: Saksılar içinde, bahçede, balkonda ya da asılı olarak yer almaları, esas kullanım alanlarını oluşturur.
Bordürlerde, yer örtücü olarak, yuvarlak çiçek tarhlarının fonlarında da kullanılır. Bu durumda, sürgünlerin toprak yüzeyinde sarınıcı bir formda durmaları için, kıvrık bir odun parçasıyla toprağa tutturulmaları gerekir.
PELARGONIUM REGALE YA DA PELARGONIUM DOMESTICUM
Saksıda yetiştirilen ve iç mekanların süslenmesinde kullanılan bir bitkidir.