Çok yıllık ve yumrulu

   Bahçelerimizin en tanıdık simalarından biridir. Sapların da çıktığı bir noktada birleşen yumrulu kökleri sayesinde çok yıllık bir bitkidir. Sapları, dik, yuvarlak, seyrek ve dallanmıştır; çeşidine ve toprağına göre 20cm-2m arası boylanabilen özelliktedir.

   Çiçekler katmerli, katmersiz ya da yarı katmerlidir. Mavi hariç her renk çiçeği vardır. Çiçekler, Temmuz'dan donlar başlayıncaya dek sürekli kendilerini yenilerler.

   Pek çok çeşit üretilmiştir ve bitkinin formuna, yüksekliğine ve çiçeklerinin katmerliliğine göre sınıflandırılmışlardır. Çoğunluğu, vejetatif yollarla çoğalırken, tohum  yoluyla da çoğaltılmaktadır.

YUMRULARININ AYRIMIYLA YA DA ÇELİK ALIMIYLA ÜRETİLEN DAHLIA’LAR

   Bu bitkilerin isimlendirilmeleri, çiçek şekillerine ve bitkinin ebatlarına göre değişmektedir.

BÜYÜK DAHLIA’LAR

   Yükseklikleri 0,8m ile 1,40m arasındadır.

DEKORATİF DAHLIA’LAR

   Çiçekler katmerli, dışa kıvrık (kaktüs Dahlıa’nın aksine), geniş ve düz taç yapraklara sahiptir. Çiçek sapları serttir. Yükseklik 1m’den 1,40m’ye kadar değişir.

KAKTÜS DAHLIA

   Katmerli çiçekleri vardır, fakat top şeklinde değildir. Taç yapraklar uzun, kendi üzerlerine kıvrılmış, uçları ise sivridir.  Işınsal, hafif kalkık ya da hafifçe dışarıdan içe doğru kıvrıktır. Çiçekleri bazı krizantemlerin görünümünü andırır. Yükseklik 1m’den 1,40’a kadar olabilir.

   Çeşitli melezlemeler sonucunda, önceki iki çeşidin arası bir çeşit, yarı-kaktüs Dahlia elde edilmiştir. Daha ince dilimli çiçeklere sahip bu çeşide dantel Dahlia ismi verilmiştir.

KAMELYA ÇİÇEKLİ DAHLIA’LAR

   Bol çiçekli bu bitkinin, kamelya çiçeğinin formunda, hafif ve düzenli taç yaprakları vardır.  Dekoratif Dahlia’lardan daha az katmerli bir çeşittir.

DAHLIA LILIPUTS YA DA PONPON DAHLIA’LAR

   Dikkat çekecek kadar muntazam  çiçekleri, 4-6 cm çapında, küçük, ponpon şeklindedir ve borumsu taç yapraklara sahiptir. Oldukça bol çiçeklenir. Yüksekliği 1m ile 1,2 m arasındadır. Bu Dahlia’lar kesme çiçek olarak yaygın bir kullanıma sahiptir.

MİNİ DEKORATİF DAHLIA’LAR

   Ortalama büyüklükteki  çiçekleriyle (12cm civarında çapa sahip) karakterize olmuştur. Fakat oldukça bol çiçeklidir. Özellikle buketleri süslemede kullanılırlar. Yüksekliği 1m ile 1,20 m arasındadır.

ORKİDE ÇİÇEKLİ DAHLIA’LAR

   Zıt renklerle harelenmiş, çok ilginç çiçekleri vardır. Kesme çiçek olarak kullanılır. Yüksekliği: 0,8 ile 0,9 m arasındadır.

BODUR DAHLIA’LAR

   Yükseklik: 0,35-0,60 cm arasındadır.

KATMERLİ ÇİÇEKLİ BODUR DAHLIA’LAR

   50-60 cm boylarında yoğun bir bitkidir.  Çiçekleri genellikle orta ya da küçük boydadır. Mini dekoratif olanınkilere benzeyen çiçekler, burada daha kısa çiçek saplarına sahiptir. Pek çok sayıdaki katmerli, bodur Dahlia çeşitleri, tek renkli çiçek tarhlarını ve bitki yastıklarını süslemede kullanılırlar.

BODUR KAKTÜS DAHLIA

   40-60 cm boylarında, dar ve sivri taç yapraklı narin çiçeklere sahip bir bitkidir. Özellikle bordürlerde ve bitki yastıklarında kullanıma çok uygundur.

YAKALI BODUR DAHLIA YA DA ANEMONE ÇİÇEKLİ DAHLIA

   Çiçeğin dış kısmı katmersiz taç yapraklardan oluşurken, merkezi, saçak şeklinde kısa ve borumsu dilciklerden oluşmuştur. Yüksekliği: 30 ile 50 cm arasındadır. Bitki yastıklarında kullanılır.

Katmersiz bodur dahlİa’lar

   Tek sıra, düz ve geniş taç yapraklardan oluşan, uzun çiçek saplarına sahip çiçekleri vardır. Çiçekler yoğun bir yapraklanmanın üzerinde yer alırlar. Bu türün çeşitleri, 50 cm yüksekliği aşmazlar. Büyük dekoratif kompozisyonların oluşturulmasında kullanılırlar. Aynı zamanda çiçek buketlerini de renklendirirler.

SaksIda kullanIlan bodur dahLIa’lar

   Boyu 20-30 cm’i aşmayan, katmersiz çiçekli, saksıda kolayca yetiştirilebilen bir türdür. Kaya bahçelerinde ve bordürlerde de kullanılır.

Üretimi: Nisan sonu – Mayıs gibi dikilir. Toprak zengin, iyi gübrelenmiş, dikileceği yer ise iyi güneş alan sıcak bir konumda olmalıdır. Yüksek boylu çeşitler için aralık 1 m, katmerli ve katmersiz bodur çeşitler için gerekli aralık ise 40-60 cm arasında verilmelidir.

   Üretimde dikkat edilmesi gereken noktalar: bitkinin tutunmasına yardımcı olmak amacıyla toprak üstü malçlama yapılması, sürekli ve bolca sulanması, dalların konulacak kuvvetli bir destek çubuğuyla dik tutulması ve kurumuş çiçeklerin toplanması olarak sayılabilir.Dahlia’lar bolca sıvı gübre verilmesinden hoşlanırlar.

   Çiçeklenme Temmuz – Ağustos gibi başlar ve donlar başlayıncaya kadar yoğun bir şekilde devam eder. Tomurcuk budamasının yapılması, daha bol çiçekli olmalarını sağlayacaktır. Bu durumda dikkat edilmesi gereken her sapın uç tomurcuğunun korunması ve onun altında bulunan, daha küçük ebatlı olanların toplanması olabilir. Donlardan önce, bitkileri kökten itibaren 15 cm kalacak şekilde budamak gerekmektedir. Yumrular, söküp iyice kuruttuktan sonra, seraya ya da donlara karşı korunaklı, havadar, sağlıklı bir ortama konulmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken ısının 6-8 dereceyi aşmamasıdır.

İlkbaharın başında, yumrular, yeniden dikilmeden önce, nemli turba içinde ya da cam örtü altında, vejetasyon döngülerine başlayacaklardır. Eğer bitkinin toprak altı kök kısmı oldukça iriyse ve pek çok sürgüne sahipse, bölünerek bitki sayısı çoğaltılabilir.Yumruların, vejetasyon döngüsünün turbada başlatılması işlemi zorunlu bir uygulama değildir fakat çiçeklenmeyi hızlandırıcı etkisi vardır.

   Aynı zamanda çelikle üretilmesi de mümkündür.Sonbaharda sökülüp, kış boyunca soğuktan korunmak üzere saklanan yumrular, Ş'ubatta sıcak bir yastıkta ya da serada yeşermeye bırakılır. Yumrulardan çıkan filizler, başlangıç noktasından itibaren kesilip, saksılara konarak, tekrar ısıtılmış yastıkların üzerine yerleştirilecektir. Gerektiği kadar seyreltme yapıldıktan sonra, ihtiyaç olduğunca budanacak ve  mayıs sonunda toprağa dikilecektir.

   Bu şekilde çoğaltılmaları, çiçeklerin anaç çeşitlerinkine tamamen benzemelerini ve genellikle kök ayrımıyla üretilenlerden daha güzel olmalarını sağlayacaktır.

Uygulama alanı: Çok iri, neredeyse devasa çiçekli, fakat çiçeklenmesi az ve geç olan çeşitlerin kullanımı daha az yaygındır. Bu gün genelde tercih edilenler, yapraklanma üzerinde iyi yayılma göstermiş iri çiçekli çeşitler ve hatta orta ya da küçük ebatta ama bol çiçeklenmeye sahip çeşitlerdir. Burada Dahlia’nın en tanınmış uygulamalarına değinilmeyecektir. Çünkü bu durumda, dikim esnasında, çeşitli çeşitlerin, oldukça bol çeşitliliğe sahip boyutlarının çok iyi bilinmesi, çok dikkatli davranılarak, ne dikildiğinden emin olunması gerekmektedir.

   Bodur Dahlia’lar genellikle bitki yastıklarında ve bordürlerde kullanılırlar. Buralarda tek yıllık bitkilerle iyi uyum sağlarlar.

   Tüm çeşitler yoğunlukla, güzel kesme çiçekler elde edilmesinde de kullanılırlar. Büyük vazolarda, büyük çiçekliler, uzun saplılar; küçük vazolarda ise, mini dekoratif ve ponpon Dahlia’lar çok güzel dururlar.

TOHUM İLE ÜRETİLE DAHLIA’LAR

   Bunlar özellikleri iyi sabitlenmiş, bilinen bodur Dahlia türleridirler. Tohum yoluyla kolayca ve güvenilir bir biçimde, düzenli ebatlarda bitkiler verebilen Dahlia’lardır.

   Çiçekleri katmerli ya da yarı katmerli olup çeşitli renklerdedir. Ve bazı durumlarda, vejetatif yolla üretilen bodur çeşitlerinkinden daha büyük çiçekleri olabilmektedir.

Dikkat çekici özelliği: Çiçeklenmenin süresi ve yoğunluğudur.

Toprak ve ışık isteği: Güneş alan her türlü toprakta yetişir.

Üretimi:

1)Mart'ta, örtü altında toprağa ekilir. 8cm’lik saksılara (tercihen turba  dolu) şaşırtması yapıldıktan sonra, don tehlikesi geçinceye kadar cam örtü altında tutulmalıdır. Mümkün olduğunca havalandırılmalı ve dallanmasını çoğaltmak için bir ya da iki kez budanmalıdır.

2)Nisan'da, iyi konumlandırılmış bir fideliğe ekilir. Bir önceki durumda olduğu gibi şaşırtması yapılır. Fakat buradaki fark şaşırtmanın saksı yerine direk toprağa da yapılabilir olmasıdır. Donlara karşı korunur. Mayıs sonunda, 30-35 cm aralıklarla yerine dikilir.

   Vejetasyon döneminde pek çok kez sulanmalıdır. Kuruyan çiçeklerin sürekli kesilmesi, çiçeklenmenin daha güzel ve uzun olmasını sağlar, çünkü bitki bir de tohum üretip güç harcamak durumunda kalmamış olur.

   Bu bitkiler tarafından üretilen yumrular, diğer Dahlia’larda olduğu gibi, sonbaharda sökülüp, ilkbaharda tekrar dikilinceye kadar korunabilirler. Fakat tohumla üretimde başarılı sonuçlar elde edilmesi çok kolaydır ve bu yolla genellikle tercih edilen, düzgün bitkiler elde edilir.

Uygulama alanı: Tohumla üretilen Dahlia’lar, genellikle bitki yastıklarının ve bordürlerin bitkileridir. Daha bodur çeşitleri saksılarda da üretilebilir.

Çeşitleri:

·        Bodur Dahlia ‘Unwin’. Çiçekleri yarı katmerli, yüksekliği 60 cm’dir.

·        Çok yoğun bodur Dahlia ‘Mignon’. Katmersiz çiçekleri, 30 cm de yüksekliği vardır.